In 51 v.C., het die Romeinse staatsman en filosoof Cicero De re Publica oor wat ‘n ware staatsman maak gepubliseer. Cicero het geskryf dat ‘n goeie staatsman virtus (deug), iustitia (geregtigheid) en wysheid moet hê. Hy moet ook dignitas (waardigheid) en matigheid hê, edelmoedig en grootmoedig wees.
‘n Mens sou hoop om dieselfde deugde te gebruik om die president van ‘n land te beskryf. Dat hy ‘n staatsman sal wees wat dinge realisties sien – soos dit werklik is – soos gedefinieer deur die skrywer van Politics Among Nations, Hans J. Morgenthau. Volgens hom ondersoek ‘n staatsman hoe ‘n beleid ‘n hele nasie sal beïnvloed en tree dienooreenkomstig op.
Voor Februarie 2018, as jong Suid-Afrikaanse boere, het ons gehoop dat ons nuwe president – Mnr. Cyril Ramaphosa – ‘n staatsman sou wees wat ons land voorwaarts en opwaarts sou neem. ‘n Sterk man wat Suid-Afrika en al sy burgers voor politiek sou stel. Ons het so gehoop.
Maar soos jy jou in jou rol ingeleef het, het dit duidelik geword dat jy, Mnr. Ramaphosa, nie ‘n staatsman is nie, maar eenvoudig ‘n politikus – iemand wat enigiets sal sê of doen om verkies te word of mag te verkry.
Dit is moeilik om hoopvol te bly as ‘n jong boer wanneer die party wat my land “lei” almal vertel dat ek my grond gesteel het – die grond waarop ek van sonopkoms tot sonsondergang (en dikwels voor en daarna) werk om kos vir alle Suid-Afrikaners te voorsien.
Dit is uitdagend om positief te bly wanneer die infrastruktuur waarvan ons afhanklik is om landbouprodukte te lewer, ineenstort omdat dit nie onderhou word nie. Dit stort ineen omdat die mense wat ons land “lei” hul sakke vul met ons belastinggeld.
Dit is nie maklik om in moderne tye te boer wanneer ons nie kan staatmaak op ons kragverskaffer nie, maar geld moet spandeer aan alternatiewe energie om voort te gaan.
Dit is frustrerend wanneer ons hoor dat ons tot 75% van die eienaarskap van ons plase aan iemand anders moet oorhandig net om ‘n waterlisensie te kry.
Dit is uitmergelend om ons families veilig te hou wanneer ons plase aangeval word omdat ons boere is.
Dit is hartverskeurend wanneer ons land slegs finansiële ondersteuning bied aan bestaansboere tydens nasionale rampe of tye van nood wat die voedselvoorraad bedreig.
Jy kan nie anders as om te oorweeg om na ‘n ander plek te verhuis wanneer die beleid van die land waarin jy gebore is en waarvoor jy lief is sê dat dit al jou bates sonder vergoeding kan onteien nie. Hoe sal ons anders ons kinders ‘n toekoms kan gee?
Maar ons bly, en ons gaan voort. En ons maak planne.
En dan hoor ons hoe jy ons eweknieë – jong Suid-Afrikaners – sê dat hulle militant moet word. Om rewolusionêre te wees. Omdat “die ANC uiteindelik die vermoë kan verloor om te groei en homself te hernu”, het jou falende party ‘n “militante jeugbeweging” nodig om dit te red van sy eie ondergang.
Hoe kan jy die leier van ‘n land wees en een groep aanmoedig om gewelddadig teen die ander op te tree net sodat jy ‘n verkiesing kan wen? Jy sê en doen letterlik enigiets om verkies te word of mag te verkry. Jy is niks anders as ‘n politikus nie.
Mnr. President, ons nooi jou uit om te verduidelik hoekom jy ons haat en jong mense leer om dieselfde te doen. Verduidelik hoe jy dink ons moet reageer wanneer jy hierdie stellings maak. Verduidelik hoe jy dink ons kan voortgaan wanneer jy ons verdeel.
Ek wil die deugde van ‘n staatsman vir jou herhaal en definieer.
Deug (virtus) – gedrag wat hoë morele standaarde toon
Geregtigheid – regverdige gedrag of behandeling
Wysheid – ervaring, kennis en goeie oordeel
Waardigheid – om respek te verdien
Matigheid – om selfbeheersing toe te pas
Edelmoedigheid – vriendelik en gul
Grootmoedigheid – vergewensgesindheid, veral teenoor ‘n mededinger of minder magtige persoon.
Dit sou ‘n goeie idee wees om na hierdie deugde te kyk en te probeer om meer as net ‘n politikus te wees voordat jy ons vrae beantwoord.
Vriendelike groete,
Clemens Senekal
Voorsitter: TLU SA Jongboerkomitee
